Απολιθωμένο Δάσος Λέσβου (Fossil Forest of Lesvos).

 

Το Απολιθωμένο Δάσος Λέσβου είναι ένα από τα σπουδαιότερα γεωλογικά μνημεία του κόσμου, που αποτυπώνει την έντονη ηφαιστειακή δραστηριότητα που συνέβη στη λεκάνη του Αιγαίου πριν από 20 εκατομμύρια χρόνια. Σε μια έκταση 150 τετραγωνικών χιλιομέτρων, διάσπαρτοι σε τέσσερα πάρκα, βρίσκονται εκατοντάδες απολιθωμένοι κορμοί δένδρων, κυρίως κωνοφόρων, που διατηρούν με εκπληκτική λεπτομέρεια τα μορφολογικά τους χαρακτηριστικά. Η απολίθωση προήλθε από την κάλυψη των δένδρων από ηφαιστειακή σποδό και τη συνέχεια από τη δράση υδροθερμικών διαλυμάτων, που αντικατέστησαν την οργανική ύλη με διοξείδιο του πυριτίου. Το Απολιθωμένο Δάσος Λέσβου είναι διατηρητέο μνημείο της φύσης, παγκόσμιο και ευρωπαϊκό γεωπάρκο και φιλοξενεί ένα εξαιρετικό μουσείο φυσικής ιστορίας στο Σίγρι, που παρουσιάζει με σύγχρονους τρόπους τη γεωλογία και τη βιοποικιλότητα της περιοχής.

Το Απολιθωμένο δάσος της Λέσβου είναι ένα από τα δύο μεγαλύτερα απολιθωμένα δάση στον κόσμο (το άλλο είναι το Εθνικό Πάρκο Απολιθωμένου Δάσους στην Αριζόνα). Απολιθωμένοι κορμοί βρίσκονται διάσπαρτοι σε μία έκταση 150 τετραγωνικών χιλιομέτρων που περικλείεται από τους οικισμούς Σίγρι, Ερεσός και Άντισσα στη δυτική Λέσβο. Μεμονωμένα απολιθώματα βρίσκονται και σε πολλά άλλα μέρη του νησιού, συμπεριλαμβανομένων των χωριών Μόλυβος, Πολιχνίτος, Πλωμάρι και Άκρασι.

Ο σχηματισμός του απολιθωμένου δάσους σχετίζεται με την έντονη ηφαιστειακή δραστηριότητα που έλαβε χώρα στη Λέσβο κατά το τέλος του Ολιγοκαίνου μέχρι το μέσο Μειόκαινο, περίπου πριν 20 εκατομμύρια χρόνια. Η δραστηριότητα αυτή δημιούργησε, εκτός από λάβα, πυροκλαστικά υλικά και ηφαιστειακή σποδό (στάχτη), με συνέπεια την κάλυψη της χλωρίδας στην περιοχή, και μάλιστα σε ιδιαίτερα σύντομο χρονικό διάστημα. 

Η κάλυψη αυτή είχε ως συνέπεια την απομόνωση των οργανικών υλικών της χλωρίδας από την ατμόσφαιρα. Η ηφαιστειακή δραστηριότητα ακολουθήθηκε από τη δημιουργία υδροθερμικών διαλυμάτων, πλούσιων σε διοξείδιο του πυριτίου (SiO2). Τα διαλύματα αυτά εμπότισαν τη σποδό που είχε καλύψει τους κορμούς των δένδρων, σηματοδοτώντας την έναρξη της απολίθωσής τους, καθώς η οργανική ύλη των κορμών σταδιακά αντικαταστάθηκε από το διοξείδιο του πυριτίου. Η διαγένεση, όπως ονομάζεται αυτή η διαδικασία, έγινε υπό σχεδόν ιδανικές συνθήκες. Τα μορφολογικά χαρακτηριστικά των κορμών, όπως οι ετήσιοι δακτύλιοι, οι ανωμαλίες του εξωτερικού φλοιού κτλ. είναι διατηρημένα σε άριστη κατάσταση.

Το 1987 πραγματοποιήθηκαν οι πρώτες ανασκαφές στο Πάρκο Απολιθωμένο Δάσος Λέσβου, το πρώτο πάρκο που δημιουργήθηκε, ενώ από το 1997 πραγματοποιούνται συστηματικές ανασκαφές από το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωμένου Δάσους Λέσβου. 

Το Μουσείο ιδρύθηκε το 1994 στο Σίγρι και έχει ως σκοπό τη μελέτη, ανάδειξη και προστασία του Απολιθωμένου Δάσους. Από το 2000, το Μουσείο είναι ιδρυτικό μέλος του δικτύου Ευρωπαϊκών Γεωπάρκων και το 2004 εντάχθηκε στο Παγκόσμιο Δίκτυο Γεωπάρκων της UNESCO. 

Υπάρχουν άλλες πέντε προστατευόμενες εκτάσεις, το πάρκο Πλάκας, το πάρκο Σιγρίου, το θαλάσσιο πάρκο της Νησιώπης και το πάρκο Χαμανδρούλα. Το 2012, ύστερα από σχετική εισήγηση, η περιοχή του προστατευόμενου γεωπάρκου επεκτάθηκε ώστε να περιλαμβάνει όλο το νησί της Λέσβου.

Ο επισκέπτης του απολιθωμένου δάσους μπορεί να επισκεφτεί το Μουσείο, καθώς και τα διαφορετικά πάρκα στα οποία απαντώνται διάφορες συγκεντρώσεις απολιθωμένων κορμών. Τα πάρκα αυτά είναι το Πάρκο Απολιθωμένου Δάσους, το Πάρκο Σιγρίου, το Πάρκο Πλάκας και το Πάρκο στο νησί Νησιώπη  (Θαλάσσιο Πάρκο Απολιθωμένου Δάσους Νησιώπης). Επίσης, έχουν σχεδιαστεί πεζοπορικές διαδρομές που συνδέουν τις απολιθωματοφόρες θέσεις.

Άποψη της 2ης διαδρομής του πάρκου του Απολιθωμένου Δάσους.

Το πάρκο του Απολιθωμένου Δάσους είναι το πρώτο πάρκο που σχεδιάστηκε και χαρακτηρίζεται ως πυρήνας του απολιθωμένου δάσους. Στο πάρκο έχουν χαραχθεί διαδρομές που επιτρέπουν στο επισκέπτη του πάρκου να δει τις κυριότερες συγκεντρώσεις κορμών. Υπάρχουν τέσσερις θεματικές διαδρομές στο πάρκο. Η 1η έχει μήκος 300 μέτρα και έχει τίτλο «Ανακαλύπτοντας το Απολιθωμένο Δάσος των κωνοφόρων». Ξεκινάει από την είσοδο του πάρκου και φτάνει μέχρι τη θέση πανοραμικής θέας, στο ανατολικό άκρο του πάρκου. Από τη θέση θέας ξεκινούν οι υπόλοιπες τρεις διαδρομές. 

Η 2η διαδρομή έχει μήκος 1.121 μέτρα και έχει τίτλο «Ερευνώντας τα μυστικά της δημιουργίας του Απολιθωμένου Δάσους». 

Η 3η διαδρομή είναι η μακρύτερη με μήκος 2.100 μέτρα και έχει τίτλο «Περπατώντας στο δάσος της Σεκόιας». Η διαδρομή συνδέει τους μεγαλύτερους κορμούς, οι οποίοι είναι προγονικές μορφές της Σεκόιας και ανήκουν στο είδος Ταξοδιόξυλο.

 Η 4η διαδρομή έχει μήκος 556 μέτρα και τιτλοφορείται «Περπατώντας στο δάσος των Πρωτοπευκίδων». Η διαδρομή έχει ιδιαίτερο επιστημονικό ενδιαφέρον καθώς περνάει ανάμεσα από κορμούς του είδος Pinoxylon paradoxum, το οποίο αναγνωρίστηκε στο πάρκο. 

Το ωράριο λειτουργίας του Πάρκου αυτόν τον καιρό είναι καθημερινός από τις 9:00 το πρωί μέχρι τις 5:00 το απόγευμα και η είσοδος του είναι στα 5 ευρώ. Όπου μας ενημέρωσαν ότι το εισητήριο μας ισχύει και για το μουσείο φυσικής ιστορίας του Σιγρίου. Αν είστε περαστικοί από την περιοχή πραγματικά αξίζει η επίσκεψη στο πάρκο, Και στο μουσείο φυσικής ιστορίας του Σιγρίου.