Χωριό Πελόπη (Γέλια) Λέσβου.

 Η Πελόπη είναι ένα γραφικό χωριό στο νομό Λέσβου, που ανήκει στον Δήμο Δυτικής Λέσβου. Βρίσκεται σε μια καταπράσινη περιοχή κοντά στον ποταμό Τσικνιά, που τρέχει μέσα από το χωριό. Σύμφωνα με την απογραφή του 2011, έχει 347 κατοίκους, που ασχολούνται κυρίως με τη γεωργία και την κτηνοτροφία.

Το χωριό έχει μια πλούσια ιστορία και παράδοση. Στο παρελθόν, αποτελούσε ένα σύμπλεγμα 17 μικρών χωριών, που είχαν δημιουργηθεί για να προστατευθούν από τις επιδρομές των πειρατών. Όμως, όταν βρήκαν μια ασφαλή και ευφορική τοποθεσία στη σημερινή θέση του χωριού, εγκατέλειψαν τα παλιά τους σπίτια και μετακόμισαν εκεί. Τότε, ονόμασαν το νέο τους χωριό Γέλια, για να εκφράσουν τη χαρά και την ανάκουφή τους. Μία άλλη εκδοχή λέει ότι το χωριό πήρε το όνομά του από τη λέξη Ιέλια, που σημαίνει φως, λόγω της λάμψης του ηλίου που φωτίζει τη γη.

Μετά το δεύτερο Παγκόσμιο πόλεμο, το χωριό αλλάζει όνομα και γίνεται Πελόπη, προς τιμήν ενός αρχαίου βασιλέως Πέλοπα που λέγεται να πέρασε από εκεί. Η Πελόπη διαθέτει μερικά αξιοθέατα, όπως μία βυζαντινή εκκλησία, και μία γέφυρα από τη βενετσιάνικη εποχή. Επίσης, φημίζεται για τα παραδοσιακά του προϊόντα, όπως το τυρί, το μέλι και το λάδι.

Το χωριό της Πελόπης, που ονομάζεται επίσης και Γέλια, βρίσκεται στο βόρειο μέρος της Λέσβου και είναι ένας παραδοσιακός οικισμός με πλούσια ιστορία και φυσική ομορφιά. Ένα από τα αξιοθέατα του χωριού είναι ο ναός των Ταξιαρχών, που κτίστηκε το 1834 και εγκαινιάστηκε από τον μητροπολίτη Μηθύμνης Ιάκωβο. Ο ναός διαθέτει όμορφες εικόνες που φιλοτεχνήθηκαν από τον αγιογράφο Κυριαζή, καθώς και ένα ψηλό καμπαναριό που προσθέθηκε το 1870. Ο ναός περιβάλλεται από έναν επιβλητικό αυλότοιχο που του δίνει μια κάστρινη όψη. 

Στο ναό των Ταξιαρχών τιμάται επίσης ο Άγιος Λουκάς ο Ιατρός, για τον οποίο υπάρχει ένα ειδικό προσκυνητάρι με το Ιερό λείψανο του. Κάθε χρόνο, στις 11 Ιουνίου, γίνεται μεγάλη γιορτή στη μνήμη του αγίου, με λιτάνευση της εικόνας του στους δρόμους του χωριού. 

Από το χωριό της Πελόπης μπορεί κανείς να απολαύσει τη θέα του ποταμού που ρέει από το βουνό του Λεπέτυμνου και να δει το γραφικό γεφύρι που συνδέει τις δύο όχθες. Ο ποταμός είναι γεμάτος νερό και φυτά και δημιουργεί μια όμορφη αντίθεση με το σκληρό τοπίο των βουνών.

Απολαμβάνοντας τη θέα με τον Άι-Λια στην κορυφή του ψηλότερου βουνού της Λέσβου, αναφερθήκαμε στην προέλευση των ονομασιών του χωριού:

- Ο Μητροπολίτης Μηθύμνης Γαβριήλ, το 1640, καταγράφει το όνομα Γέλοια με εβδομήντα οίκους χριστιανών και κανένα Αγαρηνών.

- Ο Σταυράκης Αναγνώστης, το 1850, ερμηνεύει: Αγέλια ή Γέλια από το Αγ’ Ηλία, Αγήλια, Αγέλια ή διότι έχει κατοίκους (τους Τούρκους ως επί το πολύ) με αγέλας (αγήλια, μάνδρας).

- Ο Σταύρος Τάξης, το 1909, το αναφέρει ως Γέλοια με 260 οικογένειες με τις 60 οθωμανικές.

- Στέφανος Βυζάντιος τον 6ο μ.Χ. αιώνα καταγράφει μια γειτονική Πελόπη ως κώμη της Λυδίας προς την Φρυγία, όπου ο κάτοικός της ονομαζόταν Πελοπεύς. Το όνομά της η Πελόπη το πήρε από τον Πέλοπα γιο του Βασιλιά της Φρυγίας της Μικράς Ασίας, που πέρασε πριν από τον Τρωικό Πόλεμο από τη Λέσβο, όταν έφυγε για να πάρει μέρος στους αγώνες που διοργάνωσε ο Βασιλιάς των Μυκηνών και με δόλο κατέλαβε τον εκεί θρόνο δίνοντας και το όνομά του στην Πελοπόννησο.

- Ο Μάκης Αξιώτης αναφέρει πως σε τούρκικο φιρμάνι του 1796 γράφεται με το όνομα Πελέμπε, παραπλήσιο εκείνου της Πελόπης και ορίζεται σε αυτό ότι θα πληρώνουν οι κάτοικοι μόνο 250 γρόσια επειδή θα παρατηρούν από την τοποθεσία «Βίγλα» των 968 μέτρων σε συνεχή βάρδια για τυχόν επιδρομές των πειρατών στο νησί.

Κάθισα σε ένα από τα καφενεία του χωριού για να απολαύσω ένα καραφάκι ούζο με τους φίλους μου. Το ούζο συνοδευόταν από μια πλούσια ποικιλία μεζέδων, όπως ντόπιο κρέας κοκκινιστό, τηγανητές πατάτες, σαλάτα με ελιές και φέτα, και φυσικά φρέσκο ψωμί. Το σύνολο κόστιζε μόνο εννέα ευρώ και ήταν πεντανόστιμο. 

Στην Πελόπη ξεκινά τριήμερο πανηγύρι με εορταστικές εκδηλώσεις προς τιμήν του Προφήτη Ηλία. Το εκκλησάκι του προφήτου βρίσκεται στη κορυφή του λεπετύμνου με θέα όλο το νησί. Οι εκδηλώσεις του πανηγυριού ξεκινούν στις 18 Ιουλίου με περιφορά της εικόνας του αγίου από ιππείς και αμαζόνες να ιππεύουν τα όμορφα στολισμένα άλογα τους. Στις 19 Ιουλίου το βράδυ ξεκινάει γλέντι στη πλατεία του χωριού με όλους τους κατοίκους καθώς και από ολόκληρο το νησί είτε με άλογα είτε με τα πόδια θα ανέβουν στο εξωκλήσι τα χαράματα της 20ης Ιουλίου για να προσκυνήσουν την εικόνα του προφήτου. Τα ξημερώματα θα πραγματοποιηθεί η θεία λειτουργία και στη συνέχεια θα μοιραστεί το παραδοσιακό κισκέκ. Νωρίς το βράδυ στο χωριό 21:00 αρχίζει ένας διαγωνισμός ομορφιάς αλόγων.

Το χωριό διαθέτει μια μικρή πλατεία με έναν αιωνόβιο πλάτανο, και μερικά πέτρινα σπίτια που διατηρούν το χαρακτήρα τους. Είναι περιτριγυρισμένο από ελαιώνες και βουνά, και προσφέρει πολλές ευκαιρίες για πεζοπορία, ποδηλασία και άλλες δραστηριότητες στη φύση. Είναι επίσης κοντά σε άλλα γραφικά χωριά της Λέσβου, όπως η Κάπη, η Πέτρα και ο Μόλυβος, όπου μπορεί κανείς να γευτεί την τοπική κουζίνα, να επισκεφθεί τα μουσεία και τα μνημεία, και να απολαύσει τη θάλασσα και τον ήλιο.