Χωριό Φίλια Λέσβου.

Η Φίλια είναι ένα ημιορεινό χωριό στο νησί της Λέσβου, που ανήκει στο Δήμο Δυτικής Λέσβου. Έχει 653 κατοίκους σύμφωνα με την απογραφή του 2011 και βρίσκεται σε υψόμετρο 312 μέτρων, 49 χιλιόμετρα μακριά από την πρωτεύουσα του νησιού, τη Μυτιλήνη.

Το χωριό έχει μια πλούσια ιστορία και παράδοση. Σύμφωνα με τον θρύλο, το χωριό μεταφέρθηκε στη σημερινή του θέση από τρία αδέλφια ή τρεις φίλους, για να γλυτώσουν από τις επιδρομές των πειρατών. Το όνομά του προέρχεται από τη λέξη φίλος.

Το χωριό διαθέτει πολλά πετρόκτιστα κτήρια, που χρονολογούνται από το 19ο αιώνα και έχουν δηλωθεί ως ιστορικά διατηρητέα μνημεία. Μερικά από αυτά είναι: Το Καλφαγιάννειο Γυμνάσιο, που λειτουργούσε ως σχολή για τους νέους του χωριού, και το κτίριο του αγροτικού ιατρείου, που παρείχε υγειονομική περίθαλψη στους κατοίκους.

Το χωριό είναι γνωστό για το γυναικείο αγροτουριστικό συνεταιρισμό φίλιας, που παράγει και διαθέτει χειροποίητα προϊόντα, όπως αμυγδαλωτά, γλυκά κουταλιού, μαρμελάδες, ηδύποτα και ζυμαρικά. Άλλα τυπικά προϊόντα του χωριού είναι τα κατσικίσιο γάλα και τυρί, γιαούρτι και, ρυζόγαλο και λοιπά γαλακτοκομικά.

Στην πλατεία του χωριού, υπάρχει ένας πλάτανος, που προσφέρει σκιά και δροσιά στους επισκέπτες. Εκεί μπορείτε να απολαύσετε τον καφέ, τη μπύρα ή το ουζό σας, και να γευτείτε τις νοστιμιές του τόπου. Το χωριό είναι ένας ιδανικός προορισμός για όσους αγαπούν τη φύση, την ιστορία και την παράδοση.

Το Οθωμανικό τέμενος είναι ένα από τα πιο εντυπωσιακά μνημεία της περιοχής. Βρίσκεται στην άκρη του χωριού κοντά στον ποταμό Τσιχράντα, ο οποίος δίνει μια όμορφη νότα στο τοπίο. Το τέμενος είναι ορθογώνιο σχήματος και διαθέτει έναν μιναρέ, που είναι ακέραιος αλλά χωρίς τη σκεπή του. Δίπλα στο τέμενος υπάρχει μια κρήνη με νερό και το Οθωμανικό σχολείο, που φιλοξενεί σήμερα τη βιβλιοθήκη του χωριού.

Στη γύρω περιοχή μπορεί κανείς να δει και άλλα ενδιαφέροντα αξιοθέατα, όπως τον Ιερό Ναό Ταξιαρχών, που χτίστηκε το 1836. Πρόκειται για ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα της λαϊκής αρχιτεκτονικής, με τη μορφή τρίκλιτης ξυλόστεγης βασιλικής. Το εσωτερικό του ναού είναι διακοσμημένο με εκλεκτά έργα τέχνης, όπως το ξύλινο και επιζωγραφισμένο τέμπλο και τα επίχρυσα εικόνισμα.

Για τους λάτρεις της αρχαιότητας, υπάρχουν και κάποια αρχαιολογικά ευρήματα στην περιοχή. Στις θέσεις «Γούρνες» («Ξενοτάφια») και «Σκοτεινό Βουνό» έχουν αποκαλυφθεί αρχαίοι λαξευτοί τάφοι, που μαρτυρούν τη συνέχεια της ανθρώπινης παρουσίας στη περιοχή. Στη θέση «Καστρέλλι» φαίνεται να υπήρχε ένας οικισμός και ένα οχυρό της ελληνιστικής εποχής, που πιθανώς είχε σχέση με την αρχαία πόλη της Αμφίπολης.

Όσοι αναζητούν τη θάλασσα και τον ήλιο, μπορούν να επισκεφθούν την παραλία της Τσιχράντας, που απλώνεται σε δύο χωριά, τη Φίλια και το Σκουτάρο. Η παραλία είναι μεγάλη και αμμώδης, με καθαρά νερά και υπέροχη θέα. Υπάρχει στο τμήμα της Φίλιας η σκάλα του παλιού μεταλλείου, ένα τμήμα της οποίας παραμένει αβύθιστο και φαίνεται και σήμερα. Το μεταλλείο ανήκε σε μία εταιρεία η οποία έφερνε με ένα καραβάκι το μέταλλο, το οποίο επεξεργάζονταν εκεί και κατόπιν μεταφερόταν αλλού. Στο σημερινό λιμάνι αράζουν μικρές βάρκες και καΐκια. Το παλιό λιμανάκι δεν χρησιμοποιείται σήμερα για σκάφη λόγω βάθους, χρησιμοποιείται όμως για κολύμπι και ψάρεμα καθώς αποτρέπει τα κύματα. Με δικά τους έξοδα οι κάτοικοι της Φίλιας έχουν διαμορφώσει υποδομές πλαζ.

Τέλος, για τους φίλους του αθλητισμού, υπάρχει και η ποδοσφαιρική ομάδα ΕΜΑΣ ΦΙΛΙΑΣ, που ιδρύθηκε το 1985. Η ομάδα αγωνίζεται στο γήπεδο Γεώργιος Θ. Καζάζης, που είναι αφιερωμένο στον πρώην ποδοσφαιριστή και μέγα υποστηρικτή της. Η ομάδα έχει κάνει μεγάλες επιδόσεις στις τοπικές κατηγορίες και διαθέτει φίλους και φίλες από όλη την ευρύτερη περιοχή.